70 දශකයේ “ඒකා අධිපති” බිහිවීම සහ 2010 ට එහි සාකල්‍යය ම ගැළැපීම තේරුම් ගන්නේ කොහොම ද?
මේකේ අත්පිටපත මගේ අතින් ලියැවෙන්නේ 1975 දී. 76 අපේ‍්‍රල් මාසයේදී පුහුණුවීම් පටන්ගත්තා. නොවැම්බර් මාසය වෙනකොට ප්‍රදර්ශනය කරනවා. මේ නාට්‍ය නැවත අවුරුදු 33 කට පස්සේ ආපහු ගේන්න හේතුව මොකක්දැයි බොහෝ දෙනෙක් මගෙන් අහද්දී සමහර විට ඒකට මං දුන්නු උත්තර මට ම පැහැදිලි නෑ. සමහර වෙලාවට මගෙන් එහෙම අහන එකමත් නාට්‍යය වර්තමානයට දක්වන සම්බන්ධයට උත්තරයක් කියලයි මට හිතෙන්නේ.
නාට්‍ය පිටපත ලියැවෙන්න බලපාන පසුබිම මොකද්ද?
71 කැරැල්ලත් එක හේතුවක්. මං එතකොට උසස් පෙළ හදාරන ශිෂ්‍යයෙක්. කැරැල්ල මෙහෙයවපු ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට මගේ කිසිම සම්බන්ධයක් තිබුණේ නෑ. ඒත් ඒ කැරැල්ලට මගේ යහළු යෙහෙළියන් බොහෝ දෙනෙක් සම්බන්ධ වුණා. ඔවුන් ගේ ඒ අත්දැකීම් මගෙත් එක්ක බෙදාහදා ගත්තා. ඒ ගොඩක් දෙනෙකුට අත්විඳින්නට සිද්ධ වුණු කටුක අත්දැකීම් මාව කම්පනයට ලක් කළා. මුළු සමාජය ම දැඩි අස්ථාවරභාවයකට තල්ලු වුණා. උසස් පෙළින් පස්සේ විශ්ව විද්‍යාලයට යනවා කියන බලාපොරොත්තු පවා විභාගේ ලියන කාලෙදි ම සුන් කර ගන්න සිදුවුණා.
මොකද ඒ වෙද්දී විශ්ව විද්‍යාල කියන්නෙ 71 කැරැල්ලට සම්බන්ධ තරුණ තරුණියන් ගාල් කරල තියපු සිර කඳවුරු. මේ තත්ත්වය නිසා මං හොරණ විද්‍යාරත්නයෙන් උසස් පෙළට ලියලා ඉස්කෝලේ යන කාලේ ඉඳන් ම මට නාට්‍යය කලාවට තිබුණු ළෙන්ගතු කමත් එක්ක ම කොළඹ එන්න සිදුවුණා. මට රස්සාවක් හම්බ වුණා. ඒ කාලේ විදිහට සැලැකිය යුතු පඩියකුත් හම්බ වුණු හින්දා වියදම් ටික පියවාගෙන නාට්‍ය බලන්න, රස්තියාදු ගහන්න වෙලාවකුත් හම්බ වුණා. ඒකේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට හෙන්රි ජයසේනයන් “මකරා” නමින් වේදිකාවට ගෙන ආ යෙව්ගිනි ස්වෝට්ස් ගේ නාට්‍යයේ රඟපාන්න මට අවස්ථාව ලැබුණා. “මකරා”ට සම්බන්ධ වීමට අවස්ථාව ලැබීම ම මට “ඒකා අධිපති” කරන්නට අවශ්‍ය වුණු සම්පත් බොහොමයක් ලබා ගන්න හැකි වුණු අවස්ථාවක් වුණා.
අද “ඒකා අධිපති” පේ‍්‍රක්ෂාගාරය ගැන යමක් කිව හැකි ද?
නරඹන සෑම කෙනෙක් ම වගේ සියුම් ප්‍රශ්නයක් නොපෙනෙන්න අහනවා. ඒ එදා නාට්‍යයට අදට ගැළැපෙන ලෙස වෙනස් කළා ද කියලා. 75 දී මං ලීව මුල් පිටපතේ එක ඉස්පිල්ලක්, පාපිල්ලක් මං වෙනස් කරලා නෑ. සමස්ත සමාජයක් ෆැසිස්ට්වාදී ග්‍රහණයට හසුවුණාට පස්සේ, ඒ සමාජය ම එකී පාලන තන්ත්‍රයට අශිර්වාද කරමින් ම එහි ගොදුරක් බවට පත් වූවාට පසු “ගැළවීම” කියන්නෙ ම ඊට එහා යන මහා ක්‍රියාදාමයක්. අද දවසේ මගෙන් කවුරු හරි මේක අද ලියවුණු එකක්ද, නැත්නම් අලුත් කෑලි මේකට එකතු කළා ද කියල අහද්දී ඒක එහෙම වෙන්නේ නාට්‍ය, සමාජය තුළ වග විභාග කරමින් වෙමින් තියෙන නිසයි. ඒක සුබ දෙයක්. ඒත් පේ‍්‍රක්ෂකයා වර්තමාන දේශපාලන වටපිටාවේ ඒ විදිහට ප්‍රශ්න කිරීම කලාකාරයෝ විදිහට අපට අනතුරු දායකයි.
ඔබ කියන අනතුරුදායක බව ඔබගේ වෙනත් නිර්මාණවලටත් යම් යම් අවස්ථාවල බලපැවැත්වුණා නොවේ ද?
ඔව්. 1976 දී “ඒකා අධිපති” කියන නම අර්බුදයක් නොවුණට 2010 දී පෝස්ටරය ඇලවෙන තැන ඉඳල ම අර්බුදය පටන් ගන්නවා. එක් එක් දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රයන් ඇතුළේ නාට්‍ය ප්‍රශ්න කිරීමට ලක්වෙනවා. කලා කෘතියක් ඒ විදිහට ප්‍රශ්න කිරීමට ලක්වීම කලාව ඇතුළේ “ප්‍රබල සන්නිවේදනයක්”. මේ අත්දැකීම ම මට ධවල භීෂණ “යක්ෂාගමනය” “ට්‍රෝජන් කාන්තාවෝ” නාට්‍යය වලදීත් මුහුණ දෙන්න වෙනවා. “ට්‍රෝජන් කාන්තාවෝ” නාට්‍යයේ රඟපෑව අයගේ ගෙවල් දොරවල් ගිනි තිබ්බා. සංගීත ශිල්පියාට තර්ජනය කරලා නිහඬ කෙරෙව්වා.
වර්තමානයේ නාට්‍ය ක්ෂේත්‍රය සම්බන්ධයෙන් ඔබේ අදහස කෙබඳු ද?
නාට්‍ය කලාව කියන්නේ වර්තමානයේ අන්තයට ම පිරිහුණු කලාවක්. රාජ්‍ය මට්ටමින් එක එක උදාර වචන, උදාර වැඩපිළිවෙළවල් තිබුණට සැබෑ අර්ථයෙන් ගත්ත ම නාට්‍ය කලාව තියෙන්නේ ඉතා පහළ අඩියකයි.
ඔබගේ “ඒකා අධිපති” නාට්‍යයේ දෘෂ්ටිය පිළිබඳ සැලැකිල්ල යොමු කිරීමේදී පෙනී යනවා එහි කැරලි නායකයා සමස්ත සමාජය ම වෙනස් කරන්නට කැරලි ගසා තම බිරියගේ පතිවෘතය රැකගැනීම කියන කාරණය සමාජ අරගලයට වඩා වටින බවට පෙන්වා දෙන බව.
මරණය කැඳවා ගන්නක්. 70 දශකයේ දී කොහොම වුණත් අවසානයේ 2010 දීත් ඒක යථාර්ථයක් ද? ඇත්තට ම ඒක එහෙම ම තමයි. බොහෝ කැරලි කෝලාහලයන් දිහා බැලුව ම හරි ම පුද්ගලවාදී ප්‍රවේශයන් තමයි දකින්නට තියෙන්නේ. බොහො ම සුළු පුද්ගලික අභිමතාර්ථයන් නිසා තමයි බොහෝ ඒවා පරාජය වුණේ. ‘ඒකා අධිපති’ ඇතුළේ වුණත් වීරයෙක් නෑ. වීරයා මැරිලා. ඒත් මං මේ නාට්‍ය ගෙනාවේ විප්ලවීය අදහස් සමාජගත කරන්නවත්, මේකෙන් ලාංකීය විප්ලවය කරන්න උගන්නන්නවත් නෙවෙයි. වීරයා මැරිලා වුණත් ඒ ගෙනියන අරගලකාරී ස්වභාවය අතරමං වෙනවා. ඒ අතරමං වන ප්‍රවේශය තුළ ම පේ‍්‍රක්ෂකයාට තීරණයක් ගන්න දීලා අපි නාට්‍යය නතර කරනවා.
දැන් දැන් පේ‍්‍රක්ෂකයන් ඒ දිහා සවිඥානක ව බලනවා කියලයි මට හිතෙන්නේ. අපේ රටවල ෆැසිස්ට්වාදී පාලනයක යම් යම් ඉරියව් හෝ ගතිකයන් දකින්නට තිබුණත් එවැනි පාලනයක් මුළුමනින් ම ගොඩනඟා ගැනීමට අපහසුයි. ඒක එක්තරා විදිහක ලාංකීය ජන විඥානයේ තියෙන ප්‍රබලත්වයේ ලක්ෂණයක්. යම් සමාජයක් දුර්වල වෙන්න වෙන්න තමයි ඒකාධිපතිත්වයක් බිහි වෙන්නේ. බ්‍රෙෂ්ට් ගේ අදහස් ඇසුරෙන් කිවහොත් අපේ ම දුර්වලකම් නිසා තමයි අපට වඩා දුර්වලයෙක් අපි ව මර්දනය කරගෙන නැඟිටින්නේ.
ලෝකයේ දුබලයෙක් මිස ප්‍රබලයෙක් කිසිදවසක මිනිසුන් මර්දනය කරගෙන නැඟිටින්න උත්සාහ කරන්නේ නෑ. මේ යුගයේ අපට බර්ටෝල් බ්‍රෙෂ්ට් ව අධ්‍යයනය කරනවා නම් ඔහුගෙන් ඉගෙන ගන්න දේවල් ගොඩක් තියෙනවා. 1976 දී මං අතින් “ඒකා අධිපති” බිහිවී 94 වෙද්දී “බ්‍රෙෂ්ට්ගේ නාට්‍යයක්” “යක්ෂාගමනය” හැටියට මගෙන් වේදිකාවට එනවා.
